news archive 2013:01-28

Dzięki zbrojnej interwencji Francja i USAzamierzają zdobyć w Afryce ropę, uran i złotoRepublika MaliLudność – 15,8 mln (2011)Powierzchnia – 1,25 mln km kw.Stolica – BamakoJęzyki – francuski, berberyjski, arabski, bambaraReligia – islam, kulty miejscowePrzewidywalna średnia długość życia – 51 lat mężczyźni, 53 lata kobietyNajważniejsze produkty eksportowe – bawełna, złotoDochód narodowy na mieszkańca – 610 dol.2,5 tys. francuskich żołnierzy wspieranych przez lotnictwo walczy z islamistami w Mali. Wielka Brytania postawiła armię w stan gotowości i może się przyłączyć do operacji. Jak napisał Robert Fisk, komentator brytyjskiego dziennika „The Independent”, znawca Afryki i Bliskiego Wschodu, wygląda to na powtórkę zachodnich interwencji w innych rejonach świata. Premier Wielkiej Brytanii David Cameron uznał muzułmański ekstremizm w Afryce Północnej za groźbę dla Europy i stwierdził, że walka z dżihadystami może trwać lata, a nawet dekady. Zapowiada się kolejny krwawy rozdział „wojny z terroryzmem”, która nigdy się nie skończy.Wielu ekspertów ostrzega, że wojska Zachodu mogą utknąć w Sahelistanie, czyli w afrykańskim Afganistanie (strefa Sahelu rozciąga się wzdłuż południowych krańców Sahary od Senegalu przez Mauretanię, Mali, Niger, Czad, Sudan, do Somalii i Erytrei).Bunt TuaregówNiełatwo ustalić przyczyny afrykańskiego dramatu i prawdziwy rozwój wydarzeń. Zachodnie służby specjalne, politycy i wojskowi, a także reżim algierski i jego potężny wywiad prowadzą własne gry polityczne i kampanie dezinformacyjne, bo mają swoje interesy. Algierczycy nie ufają Francuzom, z którymi musieli stoczyć zaciekłą wojnę o niepodległość. Algierski politolog Ahmed Adimi w wywiadzie dla francuskojęzycznej gazety „Le Soir d’Algérie” stwierdził, że celem interwencji Paryża jest rozmieszczenie zagranicznych sił zbrojnych w regionie Sahelu. Francja przez lata destabilizowała Sahel w celu realizowania geopolitycznych interesów. Ugrupowania terrorystyczne są manipulowane przez obce mocarstwa – mówił Adimi.Mali, rozległe państwo w zachodniej Afryce, jest byłą kolonią Francji, znaną jako Sudan Francuski. W 1960 r. uzyskało niepodległość. Jego granice, tak jak większości państw afrykańskich, zostały wytyczone sztucznie przez kolonizatorów. Nie uznają ich Tuaregowie, nomadzi z północnej części kraju, których tradycyjne terytoria znajdują się także w Algierii, Nigrze, Burkina Faso i Libii. Tuaregowie czują się dyskryminowani przez władze w stolicy Mali, Bamako.Niektórzy nazywają tragedię w Mali pośmiertną zemstą Kaddafiego, libijskiego autokraty, który zginął z rąk rebeliantów wspieranych przez NATO. Tuaregowie z armii Kaddafiego, zaopatrzeni w broń z libijskich arsenałów, przenieśli się na północ Mali. Jeszcze więcej broni zdobyli walczący przeciw Kaddafiemu rebelianci, wśród których było dużo islamskich fanatyków. Także ci uzbrojeni po zęby dżihadyści uznali, że rozległe pustynie północnego Mali staną się dla nich znakomitym terenem działania.Tuaregowie na północy kraju, tworzący świecką organizację MNLA, wzniecili kolejny bunt. W marcu 2012 r. proklamowali niepodległy region Azawad. Islamiści stali się ich sojusznikami.Prof. Jeremy Keenan ze Szkoły Studiów Orientalnych i Afrykańskich Uniwersytetu Londyńskiego napisał w styczniowym numerze magazynu „New African”: „Libia stała się katalizatorem rebelii Azawadu, ale nie jej przyczyną. Katastrofa, która ma miejsce w Mali, jest raczej nieuniknionym rezultatem sposobu, w jaki Stany Zjednoczone, wspierane przez algierskie służby specjalne, wprowadzały globalną wojnę z terroryzmem w strefę Sahary i Sahelu od 2002 r.”. Reżim algierski był zainteresowany współpracą, w zamian bowiem uzyskał od Waszyngtonu nowoczesną broń, a przy tym napiętnował jako terrorystów także Tuaregów, których się obawia.Władze Algierii prowadziły wojnę z muzułmańskimi radykałami od 1991 r. Demokratyczne wybory wygrał wtedy Islamski Front Ocalenia, ale generałowie w Algierze pod naciskiem dyplomacji zachodniej nie uznali ich wyniku. Reżim urządził prawdziwy festiwal egzekucji i tortur. Wysłał grupy zabójców przebranych za mudżahedinów, którzy dokonywali masakr partyzantów i ludności cywilnej, według niektórych informacji także zachodnich zakładników. Wojna pochłonęła co najmniej 100 tys. ofiar śmiertelnych, może nawet dwa razy tyle. Reżim algierski wielokrotnie ogłaszał zwycięstwo, ale konflikt tli się do dziś, a ekstremiści islamscy przyjmują różne nazwy – ostatnio występują jako Al-Kaida Islamskiego Maghrebu.Strach przed ChinamiPrezydent George Bush oraz neokonserwatyści w Waszyngtonie liczyli, że pod pretekstem wojny z terroryzmem zdobędą kontrolę nad bogactwami naturalnymi Afryki – przede wszystkim ropą, uranem i złotem. Mali należy do najuboższych państw świata, ma jednak złoto, a w północnej części kraju prawdopodobnie znajdują się ogromne złoża ropy, uranu i żelaza.Politycy Zachodu głównie nie chcą dopuścić do tych bogactw Chin, które prowadzą ekspansję gospodarczą w Afryce. W 2008 r. powstało dowództwo armii Stanów Zjednoczonych odpowiedzialne za operacje na terytorium53 państw afrykańskich – AFRICOM.Amerykańskie siły specjalne, głównie najemnicy, zaczęły operować z ba-zy w Burkina Faso. Prezydent Barack Obama wysłał do Nigru, Burkina Faso, Senegalu, Togo i Ghany, tworzących Wspólnotę Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS), 100 „doradców wojskowych”, mających przygo-tować tamtejsze siły zbrojne do walki z islamistami. Wysiłki okazały się niemal bezowocne. W listopadzie 2012 r.kraje ECOWAS ustaliły, że podejmą w Mali operację wojskową przeciw dżihadystom. Zabrakło jednak pieniędzy, środków transportu i woli politycznej. Kiepsko uzbrojona armia malijska nie potrafiła zaś stawić czoła atakom islamistów na północy. Żołnierze malijscy, których miesięczny żołd stanowi równowartość 5 dol., masowo dezerterowali.Od 1992 r. Mali było stabilną demokracją. W marcu 2012 r., zanim Tuaregowie ogłosili niepodległość Azawadu, w Bamako doszło do puczu. Wojskowi oskarżali cywilnych polityków o to, że nie potrafią stłumić rebelii Tuaregów. Być może nieprzypadkowo przewrotu dokonał kpt. Amadou Haya Sanogo, który w 2010 r. szkolił się w amerykańskiej bazie wojskowej w Fort Benning w stanie Georgia. Teoretycznie władzę w Bamako sprawuje cywilny rząd tymczasowy, nie wiadomo jednak, kto naprawdę podejmuje decyzje. W kwietniu br. mają się odbyć wybory, ale jak je przeprowadzić w warunkach wojny?Dżihadyści w przymierzu z Tuaregami zdobyli duże miasta – Timbuktu, Gao i Kidal. Niespodziewanie w czerwcu 2012 r. islamiści zwrócili się przeciw Tuaregom z MNLA, pokonali ich i wypędzili z miast. Dlaczego nomadzi ponieśli klęskę na swoim terenie? Według niektórych informacji ugrupowania islamistów, Ansar Dine (Obrońcy Wiary) oraz MUJAO (Ruch na rzecz Jedności i Dżihadu w Afryce Zachodniej), miały wsparcie algierskiego wywiadu DRS, obawiającego się niepodległości Tuaregów. Na pomoc tym organizacjom przyszli doświadczeni w walce fanatyczni bojownicy Al-Kaidy Islamskiego Maghrebu (niemający żadnych kontaktów z pierwotną Al-Kaidą w Pakistanie) oraz dawni rebelianci z Libii. Tuaregowie z MNLA musieli uciekać, a dżihadyści rozpoczęli zwycięski marsz na południe Mali. Na zdobytych terenach wprowadzali szarijat, niszczyli zabytki kultury, karali odrąbywaniem rąk i ścinali głowy.Wojna bez końcaZdaniem niektórych ekspertów, francuscy politycy i wojskowi, znakomicie przecież znający sprawy Afryki, zwłaszcza swoich dawnych kolonii, świadomie doprowadzili do takiego rozwoju sytuacji, żeby mieć pretekst do interwencji – dlatego Paryż usilnie dążył do operacji NATO przeciwko Kaddafiemu i wspierał libijskich powstańców. Czy tak trudno było przewidzieć, że libijskie arsenały wpadną w ręce Tuaregów i islamistów, że dojdzie do chaosu?Ponad połowa energii produkowanej we Francji pochodzi z elektrowni nuklearnych. Niezależność energetyczna oparta na atomie jest fundamentem polityki Paryża. W Mali odkryto złoża uranu, a francuski koncern państwowy Areva eksploatuje bogate kopalnie tego surowca w Nigrze. Graniczący z Mali Niger jest największym producentem uranu w całej Afryce. Tuaregowie wzniecają rebelie również w Nigrze, zwłaszcza w położonej w pobliżu Mali bogatej w uran prowincji Agadez. Francuskich polityków prześladuje lęk, że nomadzi zdobędą to terytorium i podpiszą z Chinami kontrakt na eksploatację uranu.Kiedy islamiści opanowali w styczniu miasto Konna i zbliżali się do Bamako, a do utworzenia armii ECOWAS nie doszło, Francja na prośbę władz Mali rozpoczęła zbrojną interwencję. Socjalistyczny prezydent François Hollande podjął decyzję, armia francuska przyjęła zaś rozkaz wymarszu z satysfakcją. Hollande zdaje sobie sprawę, że łatwiej zdobyć laury na arenie międzynarodowej, niż próbując uzdrowić kryzysową gospodarkę Francji.W ciągu tygodnia żołnierze francuscy, wspierani przez wojska Mali, odepchnęli intensywnie bombardowanych dżihadystów o 100 km. Ale odległości na pustyni są ogromne. Północna część Mali jest większa od Francji. Nawet jeśli oddziały interwencyjne wyprą islamistów z Timbuktu oraz innych miast, a także uzyskają militarne wsparcie Wielkiej Brytanii i USA, dżihadyści znajdą schronienie na Saharze i w górskich kryjówkach. Algierskie siły bezpieczeństwa, skutecznie tłumiące muzułmańską rebelię na wybrzeżu Morza Śródziemnego, na pustyni z reguły okazują się bezradne. Poza tym w regionie nigdy nie zapanuje spokój, jeśli aspiracje Tuaregów nie zostaną zaspokojone. Nie wiadomo jednak, jak tego dokonać. Władze państw o sztucznie wytyczonych granicach – Algierii, Mali, Nigru – nie są przyjazne nomadom. Zapowiada się kolejny rozdział wojny z terroryzmem. Może nawet na dziesięciolecia, jak przewiduje premier Cameron. A przecież NATO już 12 lat wojuje w Afganistanie i niewiele osiągnęło. W Iraku, spustoszonym w wyniku inwazji amerykańsko-brytyjskiej, zamachy bombowe wciąż pochłaniają dziesiątki ofiar.Masakra w In AmenasAfryka spływa krwią. Interwencja spowodowała, że do Algierii i Mali ściągają dżihadyści z wielu rejonów islamskich. W algierskim zakładzie wydobycia gazu ziemnego In Amenas, znajdującym się na pustyni w odległości ponad 1000 km od Algieru, rozegrał się dramat. 16 stycznia kompleks brytyjskiego koncernu BP został opanowany przez ok. 40 dżihadystów, których wysłał Mochtar Belmochtar, zwany przez francuski wywiad „Nieuchwytnym”. Miejscowi mówią o nim Mister Marlboro, ponieważ zbił majątek na przemycie papierosów (a także narkotyków i ludzi). Mochtar Belmochtar był w Al-Kaidzie Maghrebu, potem założył ugrupowanie Brygada Zamaskowanych. Napastnicy, przebrani w wojskowe mundury, doskonale znali rafinerię, wiedzieli, gdzie znaleźć zachodnich pracowników kompleksu, których wzięli jako zakładników. Nie jest jasne, czy przybyli z Mali, jak twierdzi premier Algierii, czy też z Libii.Nie wiadomo, jak kolumna pojazdów z islamistami przejechała niepostrzeżenie przez kilkaset kilometrów pustyni. Podobno dwóch terrorystów było obywatelami Kanady. Niektórzy eksperci uważają, że ugrupowanie jednookiego Mochtara Belmochtara ma powiązania z wywiadem algierskim, niechętnym francuskiej interwencji w Mali. Prof. Keenan przypuszcza, że Belmochtar na zlecenie służb specjalnych Algieru miał przeprowadzić ograniczoną operację zbrojną, aby pokazać Francuzom, że ich akcja w Mali wywoła odwet bojowników świętej wojny.„Nieuchwytny” jednak wpadł w gniew, ponieważ Algieria pod naciskiem Paryża otworzyła przestrzeń powietrzną dla francuskich samolotów atakujących islamistów w Mali, i nakazał swoim ludziom mordować. W każdym razie algierskie siły bezpieczeństwa nie negocjują z terrorystami. Przypuściły szturm na kompleks gazowy. Śmierć poniosło co najmniej 37 zagranicznych zakładników oraz29 dżihadystów. Po tej masakrze politycy w Waszyngtonie, Paryżu i Londynie doszli do wniosku, że nie ma co liczyć na współpracę Algierii w afrykańskiej operacji. Dochodzenie w sprawie śmierci zakładników, wśród których było trzech Amerykanów, wszczęło 23 stycznia Federalne Biuro Śledcze. Bez pomocy reżimu algierskiego Francuzom będzie jeszcze trudniej opanować sytuację w Mali.Prezydent Hollande i premier Cameron zapewniają, że interwencja w Mali była konieczna, ponieważ islamiści z Afryki mogą dokonać zamachów w Europie. Wielu komentatorów zgodziło się z tym, ale możliwości atakowania Europy są ograniczone. Bojownicy walczący w Mali raczej nie mieli takich zamiarów. Interwencja wojsk francuskich doprowadziła do eskalacji nastrojów. Mochtar Belmochtar grozi następnymi atakami, zwłaszcza na Francuzów. Państwa, których obywatele zginęli w In Amenas, zapowiadają odwet na zabójcach i ich mocodawcach we wszystkich miejscach świata. Paryż zamierza wciągnąć inne kraje Unii w afrykańską wojnę. Brytyjski dziennikarz Owen Jones napisał na łamach „The Independent”: „Wszyscy musimy kontrolować, co nasze rządy robią w naszym imieniu. Jeśli lekcje Iraku, Afganistanu i Libii niczego nas nie nauczyły, nie ma już nadziei”.Jan Piaseczny

Być może apele „Przeglądu”, by polskie władze zaprzestały wreszcie nielegalnego zwracania majątków, przestaną być głosem wołającego na puszczy„Przegląd” może mieć chyba mały powód do dumy. Jako pierwsi napisaliśmy bowiem jesienią 2008 r. (tekst „Nie dostaną ani guzika”) o umowach odszkodowawczych – czyli niepublikowanych traktatach z lat 1948-1971, na mocy których Polska wypłaciła 14 państwom zachodnim rekompensaty za mienie osób fizycznych i prawnych z tych państw, znacjonalizowane od 1944 r.W kolejnych latach często wskazywaliśmy, że w związku ze wspomnianymi umowami nielegalne są decyzje o zwrocie nieruchomości lub wypłacaniu odszkodowań obywatelom tych 14 państw, podejmowane przez polskie władze po 1989 r. Stanowią one bezprawie, bo Polska już raz za to zapłaciła.Nasze artykuły przypominały głos wołającego na puszczy, ponieważ sprzeczne z prawem decyzje reprywatyzacyjne cały czas były i są podejmowane przez urzędników. Aż wreszcie minister finansów postanowił zaprezentować, kto za granicą dostał już pieniądze od własnego rządu na mocy umów odszkodowawczych z Polską. Ujawnione zostaną więc wszystkie przypadki wypłacania obcokrajowcom przez ich władze odszkodowań za majątki, które zabrało nasze państwo (najpierw odszkodowania amerykańskie, bo o nich wiadomo najwięcej). Będzie można zobaczyć, na co poszły grube miliony dolarów przekazane przez Polskę. Dzięki temu powinien zostać ukrócony przestępczy proceder zwracania nieruchomości już spłaconych przez nasz kraj lub ponownego przyznawania odszkodowań za przejęte obiekty. Być może w jakimś stopniu to, co pisał „Przegląd”, przyczyni się teraz do zmniejszenia skali rozgrabiania majątku publicznego.Wystarczy zwykła uczciwośćChwała ministrowi za tę decyzję, bo rzuci ona światło na nielegalny proceder reprywatyzacyjny, z jakim mamy do czynienia od lat. Trzeba jednak podkreślić, że oszustwom przy zwracaniu nieruchomości i wypłacaniu odszkodowań można było zapobiec już dawno. I to bez konieczności ustalania, który obcokrajowiec dostał zadośćuczynienie za mienie przejęte przez Polskę. Wystarczyłaby do tego zwykła uczciwość. Nikt jednak nie interesował się tym, że urzędnicy samorządowi, prezydenci miast i wojewodowie wydają pieniądze na bezprawne odszkodowania.Bezprawne – gdyż prawo jest tu jednoznaczne. Na mocy wspomnianych umów z Danią, Francją, Szwajcarią, Liechtensteinem, Szwecją, Wielką Brytanią, Norwegią, Belgią, Luksemburgiem, Grecją, Austrią, Holandią, Kanadą i USA Polska wypłaciła tym państwom łącznie ponad 250 mln dol. (czyli dziś prawie półtora miliarda dolarów).Traktaty te mówią jasno: osoby, które utraciły w Polsce mienie i w chwili zawierania umów odszkodowawczych były obywatelami wymienionych państw, mogą kierować roszczenia o odszkodowania tylko do własnych rządów. Sumy wypłacone 14 państwom przez Polskę są bowiem przeznaczone na „całkowite uregulowanie i zaspokojenie wszystkich roszczeń zarówno osób fizycznych, jak prawnych, do rządu polskiego” z tytułu wszelkich decyzji o przejęciu mienia.Przykładowo art. III układu, zawartego 16 lipca 1960 r. między Polską a USA, stanowi: „suma zapłacona Rządowi Stanów Zjednoczonych zostanie rozdzielona w sposób i zgodnie z metodą podziału, zastosowanymi wedle uznania Rządu Stanów Zjednoczonych”. Art. IV odsyła zaś wszelkie żądania odszkodowawcze obywateli amerykańskich do rządu USA, stwierdzając: „Gdyby takie roszczenia zostały bezpośrednio przedłożone przez obywateli Stanów Zjednoczonych Rządowi Polskiemu, Rząd Polski przekaże je Rządowi Stanów Zjednoczonych”.Powtórzmy więc: wszelkie roszczenia zagranicznych obywateli lub ich potomków w sprawie odszkodowania za mienie utracone w Polsce mogą być kierowane wyłącznie do władz ich państw. Polskie władze nie mogą wypłacać żadnych zadośćuczynień, bo stanowi to naruszenie obowiązujących umów. Jeśli zaś nasi urzędnicy płacili jakieś odszkodowania, to łamali prawo i narażali państwo na straty.Precyzyjnej wykładni tych przepisów dokonał w 2008 r. w Sejmie wiceminister spraw zagranicznych Jan Borkowski. Stwierdził on: „Rząd polski przekazał określoną kwotę na zaspokojenie roszczeń rządom państw obcych, które przejęły na siebie całkowitą odpowiedzialność za wypłatę odszkodowań swoim obywatelom i osobom prawnym. Umowy te miały dla strony polskiej skutek zwalniający z zaspokojenia roszczeń podmiotów uprawnionych. Skutek ten został osiągnięty bez względu na to, czy osoby uprawnione wystąpiły ze stosownym roszczeniem czy nie. Zarzuty co do niewypłacenia odszkodowania nie mogą być kierowane przeciwko stronie polskiej, ponieważ to rządy obcych państw przejęły na siebie w całości rozdział kwot odszkodowawczych”.W świetle tych ustaleń metoda działania naszych urzędników powinna być oczywista. Pisaliśmy już o tym w „Przeglądzie”. Gdy ktoś mówi: jestem synem pani X, która od 1945 r. mieszka w Anglii, a w Polsce po II wojnie rząd zabrał jej dom, to urząd miasta najpierw powinien poprosić o dokumenty świadczące, iż jest on jej spadkobiercą. Potem zaś, na podstawie tych danych, musi wystąpić z pytaniem do strony brytyjskiej, czy i kiedy pani X uzyskała obywatelstwo brytyjskie. Jeśli otrzyma informację, że uzyskała je przed 1954 r. – a wtedy zawarto polsko-brytyjską umowę odszkodowawczą – to żadne odszkodowanie się nie należy. Powinien wypłacić je rząd brytyjski, który już dostał na ten cel pieniądze od Polski (i zapewne wypłacił, a syn pani X chce drugi raz dostać pieniądze za to samo). Jeśli zaś strona brytyjska nie znajdzie nic o obywatelstwie, polski urzędnik powinien ustalić, jakie nakłady poczyniono w latach powojennych na utrzymanie obiektu przejętego od dawnego właściciela – i odliczyć je przed wydaniem decyzji reprywatyzacyjnej. To jego prawny obowiązek.Oddawali, choćnie powinniWydaje się jednak, że polscy urzędnicy, podejmując decyzje reprywatyzacyjne, świadomie omijali wszelkie wymogi prawne wynikające z umów odszkodowawczych zawartych przez Polskę. A przecież dobrze o nich wiedzieli. Przypadki zwrotu nieruchomości osobom nieuprawnionym według tych umów lub takim, które już raz uzyskały odszkodowanie od swoich rządów, były chyba nagminne.Słowo „chyba” jest uzasadnione, bo jeszcze nie wiemy dokładnie, ile nielegalnych decyzji reprywatyzacyjnych podjęli polscy urzędnicy. Pewność zyskamy, gdy opublikowane zostaną wspomniane wykazy odszkodowań wypłaconych przez 14 państw ich obywatelom za majątki utracone w Polsce od 1944 r. Wtedy wystarczy, że porówna się te wykazy z odszkodowaniami przyznawanymi przez nasze władze po 1989 r. Jeżeli okaże się, że w Polsce zwrócono nieruchomość lub wypłacono rekompensatę za majątek objęty już odszkodowaniami z tytułu umów zawartych przez nasze państwo, będzie to dowód, że polski urzędnik realizujący decyzję reprywatyzacyjną mógł popełnić przestępstwo.Organy ścigania będą miały wówczas całą wiedzę podaną na tacy. Do prokuratur i sądów będzie zaś należało ustalenie, jakie przepisy kodeksu karnego i cywilnego naruszyli wojewodowie, prezydenci miast i urzędnicy, którzy brali udział w podejmowaniu tych decyzji. W grę wchodzą art. 231 i 296 kk oraz art. 224 kc.Za bezprawną reprywatyzację odpowiadają jednak nie tylko przedstawiciele administracji. Swoje decyzje nierzadko wydawali oni na podstawie wyroków sądowych. Jeśli więc sądy orzekały o nieważności nacjonalizacji, nie uwzględniając umów odszkodowawczych zawartych przez Polskę lub nie odliczając poczynionych nakładów, to wina obciąża sędziów. Ale choćby wyroki dotyczące reprywatyzacji były w oczywisty sposób błędne, nic już nie da się zrobić, bo to sądy są od ustalania, czy prawo jest łamane czy nie.W księgach i w rzeczywistościSporządzenie wykazu zapowiedzianego przez ministra finansów pomoże w ustaleniu skali nielegalnego procederu. Jednak wbrew twierdzeniom niektórych mediów informacja o wypłatach na mocy umów obywatelom zachodnim odszkodowań za mienie przejęte przez Polskę wcale nie jest konieczna do prowadzenia uczciwej reprywatyzacji.„Gazeta Wyborcza” opisała np. starania władz Krakowa, pragnących ustalić, kto z obywateli państw zachodnich uzyskał już odszkodowanie od swojego rządu. Było to ponoć potrzebne do sprawdzenia, czy obcokrajowcy starający się dziś o zwrot nieruchomości nie ubiegają się po raz drugi o odszkodowanie, które ktoś już wcześniej otrzymał.Urzędnicy z Krakowa lub innego miasta nie muszą jednak wiedzieć, czy ojciec kogoś, kto ubiega się dziś o zwrot mienia, dostał wcześniej odszkodowanie od własnego rządu czy nie. To nie ich rzecz. Jeśli nie dostał – niech się skarży swojemu państwu. Ale niech się nie zwraca do polskich władz, bo Polska zapłaciła już jego rządowi.Natomiast „Rzeczpospolita”, słusznie pisząc, że w Polsce od lat dzieją się nieprawidłowości, bo spadkobiercy byłych właścicieli łatwo odzyskują majątki, za które już raz zapłacono, zauważyła także: „To wina państwa, które zapłaciło odszkodowanie, a latami nie uporządkowało ksiąg wieczystych”.Otóż to wina sędziów i urzędników, podejmujących bezprawne decyzje bez sprawdzenia, czy ktoś, kto ubiega się o odszkodowanie, jest obywatelem państwa, które już otrzymało rekompensatę od Polski w wyniku umów odszkodowawczych. Stan ksiąg wieczystych nie ma tu nic do rzeczy.Urzędnicy, chcąc uniknąć odpowiedzialności za bezprawne decyzje reprywatyzacyjne, wskazują, iż państwo polskie nie zadbało o wykreślenie z ksiąg wieczystych obywateli zagranicznych, którzy dostali już odszkodowania od swoich rządów. Gdy więc ktoś domaga się zwrotu mienia, twierdząc, że Polska zabrała nieruchomość jego rodzica – co wciąż potwierdza księga wieczysta – trzeba mu przyznać odszkodowanie (o ile państwo przejęło mienie, łamiąc ówczesne przepisy nacjonalizacyjne).Maria Kolińska, dyrektor wydziału geodezji miasta Krakowa, mówi: – Układy indemnizacyjne podpisywane w latach 1948-1971 przez rząd PRL miały całkowicie zaspokoić wszystkie roszczenia obywateli państw zachodnich i zwolnić rząd polski od wszystkich zobowiązań objętych tymi umowami. Tak się jednak nie stało, ponieważ w Ministerstwie Finansów brakuje kompletnej dokumentacji, z której wynikałoby, kto, w jakiej wysokości i za jaki majątek pobrał odszkodowanie. Dokumentacja ta stanowi podstawę do wydania przez ministra finansów decyzji, która skutkuje ujawnieniem skarbu państwa jako właściciela w księgach wieczystych.Pani dyrektor chyba nie twierdzi serio, że skuteczność umów zagranicznych zawieranych na najwyższych szczeblach może zależeć od tego, czy w naszym resorcie finansów są pisma mówiące, czy i komu rząd państwa, z którym Polska zawarła umowę, wypłacił jakieś pieniądze. Zwłaszcza że – powtórzmy – informacja o tym, kto konkretnie dostał za granicą odszkodowanie od swojego rządu, nie jest w Polsce do niczego potrzebna. Wystarczy, że chodzi o obywatela państwa, które otrzymało od Polski odszkodowanie na mocy wspomnianych umów. I w związku z tym on sam nie ma już prawa niczego dostać od polskich władz. To, co jego rząd zrobił z pieniędzmi uzyskanymi od naszego państwa, nie jest już sprawą polskich urzędników.A co do ksiąg wieczystych – to, kto jest w nich wpisany, nie ma tu większego znaczenia. Księga wieczysta nie decyduje bowiem o stanie prawnym nieruchomości, lecz tylko go potwierdza.Owszem, prawo domniemywa, że wpis w księdze jest zgodny z rzeczywistością – ale jeśli zostanie udowodnione coś innego, domniemanie to może zostać obalone prawnie. Gdy zaś odszkodowania żąda osoba niemająca do niego prawa na skutek umowy międzynarodowej, przeprowadzenie stosownego dowodu nie nastręczy chyba trudności.Jest także rękojmia wiary ksiąg wieczystych, mówiąca, że decyzja podjęta przez osobę dokonującą czynności prawnej (np. przez urzędnika) jest ważna, gdy opiera się na stanie prawnym zapisanym w księdze wieczystej, a nie na rzeczywistym stanie prawnym. Ale z przepisów o rękojmi wiary wynika też, że decyzja taka nie powinna mieć miejsca, jeśli podejmująca ją osoba mogła się dowiedzieć o niezgodności wpisu w księdze z rzeczywistym stanem prawnym. A ponieważ każdy polski urzędnik zajmujący się reprywatyzacją dobrze wie o umowach odszkodowawczych zawartych przez Polskę, musiał również wiedzieć, że stan prawny powstały w wyniku tych umów jest inny niż stan zapisany w księdze wieczystej, na który powoływała się osoba żądająca odszkodowania. Jeśli oczywiście chciał to wiedzieć…Andrzej Dryszel

Ubrania z małych firm odzieżowych zakładanych przez młodych Polaków noszą ludzie na całym świecieJak grzyby po deszczu wyrastają drobne firmy odzieżowe zakładane przez młodych Polaków, których oferta skierowana jest do rówieśników. Ubrania te, często droższe od tych z sieciówek, wyróżniają się bardzo dobrą jakością oraz oryginalnymi wzorami. Sprzedawane są głównie za pośrednictwem internetu.Nie tak dawno w polskich mediach i internecie furorę robiło zdjęcie amerykańskiego piosenkarza i celebryty Justina Biebera w koszulce z nadrukiem „Doing Real Staff Sucks”, co można tłumaczyć jako „Robienie rzeczy przyziemnych jest do bani”. Wydawałoby się, nic szczególnego, ale Bieberowi koszulkę swojego autorstwa wysłały dwie dziewczyny z Polski, Areta i Karolina, które w lutym 2012 r. stworzyły markę odzieżową Local Heroes. 20-latki, przeczytawszy na portalu plotkarskim, że piosenkarz kupił nowy dom, za pośrednictwem Google Maps zdobyły jego adres i dla żartu wysłały paczkę. Od tego momentu zamówienia na ich ubrania zaczęły spływać z całego świata. Dzięki rosnącej popularności dziewczyny zostały zaproszone na listopadową galę MTV EMA we Frankfurcie. To właśnie tam zdjęcie z paczką oznaczoną logo ich firmy zrobił sobie PSY, autor przeboju „Gangnam Style”. Teraz Areta i Karolina same przyznają, że nie wyrabiają się z pracą. Profil firmy na Facebooku lubi prawie 40 tys. osób, a za zakupy w sklepie internetowym płacić można w euro, dolarach, funtach i oczywiście w złotych. – Stawiamy sobie abstrakcyjne cele. Po prostu nie mamy nic do stracenia, więc musimy próbować to robić. To trochę metoda „na przypał”, nie mamy żadnych barier, jakie mogą mieć ludzie siedzący w tym biznesie. Ktoś mówi: „ale to się nie da”, a my na to: „da się” – mówiły w wywiadzie dla Onet.pl.Podobnymi kryteriami kierowały się inne firmy, rozpoczynając działalność.– Powodów powstania marki jest pewnie wiele, zaczynając od tych banalnych. Z pewnością była to chęć stworzenia od podstaw czegoś własnego, dającego nam możliwość realizacji własnych pomysłów w modzie streetwearowej (moda miejska robiona przez młodych dla młodych – przyp. red.) – mówi Piotr Walczyszyn z The Urban Beard. – Jeszcze bardziej prozaicznym powodem był pewnie przypływ ułańskiej fantazji i napojów wyskokowych, jaki połączył dwóch dobrych znajomych w czasie hucznej imprezy. Początki były żmudne, gdyż zaczynaliśmy od zupełnych podstaw, nie mając w tej dziedzinie większego doświadczenia. W związku z tym pierwsze miesiące polegały na poznaniu branży, zrozumieniu, czym się różni dzianina od tkaniny, wybraniu szwalni oraz, co najważniejsze, na znalezieniu dostawców materiałów.Inaczej rozpoczynała firma Intruz, którą można zaliczyć do prekursorów polskiego streetwearu. – Wszystko zaczęło się dawno temu. Sporo podróżowaliśmy po świecie, obserwowaliśmy, jak tego typu przedsięwzięcia wyglądają w innych krajach. Już w latach 90. otworzyliśmy w Oświęcimiu workshop (pracownię – przyp. red.), firma nazywała się wtedy STYX. Szyliśmy ubrania m.in. z konopi. To było 20 lat temu! Częstochowskiej fabryki, w której kupowaliśmy materiały, nie ma już od kilkunastu lat. Niestety to, co próbowaliśmy wtedy zrobić, zupełnie nie pasowało do ówczesnej sytuacji i mentalności ludzi. Wyskoczyliśmy o kilka lat za wcześnie – wspominają założyciele Intruza. – Później, w 2003 r., otworzyliśmy skate shop o nazwie Intruz, a do tematu produkcji ubrań wróciliśmy w 2007 r. Do ekipy dołączył młody, ambitny grafik, który przygotował kilka projektów na koszulki. Spróbowaliśmy i zabawa trwa do dziś. Początek nie był trudny, mieliśmy prosperujący sklep, który dawał nam pewną niezależność, oraz mnóstwo znajomych pomagających rozkręcić markę.Młodzi wspierają swoichSukces małych firm internetowych bierze się przede wszystkim ze znudzenia młodych ludzi ubraniami oferowanymi przez sieciówki. Młodzi podkreślają, że powtarzają one ciągle te same wzory, a ubrania są bardzo słabej jakości.– Kiedyś wszystko kupowałam w sieciówkach. Trzy czwarte mojej garderoby wypełniały rzeczy z Zary i H&M. Do momentu, kiedy odkryłam w internecie polskie firmy. Obecnie większość rzeczy kupuję od małych brandów, najczęściej tworzonych przez ludzi w moim wieku. Chociaż na pewno wydaję więcej, satysfakcja z takich zakupów jest o wiele większa, bo wiem, że wspieram młodych, zdolnych ludzi i polskie szwalnie, a nie koncerny, które próbują mnie oszukać na jakości, jak tylko mogą – mówi Agata Witkowska, 22-letnia studentka nauk politycznych.Z tą diagnozą zgadzają się także producenci streetwearowych ubrań. – Ludzie wolą wydać więcej na ciuch polskiej marki streetwearowej, niż iść do sieciówki, ponieważ te ubrania są zazwyczaj dużo lepszej jakości. Intruz szyje w Polsce, nie w Chinach. Ludzie doceniają to, że wspieramy rodzimą gospodarkę – mówią właściciele Intruza.Małe internetowe firmy wygrywają oryginalnością wzorów. Nierzadko założyciele marek odzieżowych pracowali wcześniej jako graficy. Dzięki temu ich ubrania nabierają wyjątkowego charakteru i są lepiej rozpoznawalne. Marka Transmission jest kreowana na odzież dla miłośników gór i północnoamerykańskich klimatów, rzeczy z metką Piñata Uniqe kojarzone są po charakterystycznych czarno-białych rysunkach, natomiast produkty firmy Pan tu nie stał bazują na skojarzeniach z PRL. To właśnie czapki tej ostatniej marki z napisem„TATRY” są jednymi z najpopularniejszych tej zimy. Często firmy wypływają na jednym haśle, np. „Hi Mom” w przypadku marki Rebell.– W bezpośrednim tłumaczeniu MISBEHAVE to niegrzeczne zachowanie, my mamy na myśli zachowanie niepokorne, pod prąd, samodzielne myślenie i brak zgody na włożenie pewnych zachowań w schematy. Życie tak, jak się to czuje i tego potrzebuje – mówią o charakterze swoich ubrań w wywiadzie dla Lula.pl Katarzyna Kotnowska i Natalia Maczek, założycielki MISBHV, jednej z największych polskich marek streetwearowych (39,5 tys. lubiących na FB).The Urban Beard kreuje swoją markę zabawnie, jako przeznaczoną głównie dla brodaczy. – Broda jest powracającym do łask trendem, nieobcym w naszej kulturze. Dodatkowo to typowo męska rzecz, a nasza marka kierowana jest głównie do mężczyzn. W globalnym i mocno zunifikowanym świecie mody ludzie poszukują nowych form i unikalnych wzorów, by się wyróżnić i zaznaczyć indywidualizm – podkreśla Piotr Walczyszyn.Warszawskie wąsyidą w światStąd też wzięła się inicjatywa Mustache Warsaw – organizacji, która stawia sobie za cel pokazanie światu tego, co w Polsce ciekawe i nowatorskie. Cyklicznie organizuje targi pod nazwą Mustache Warsaw Yard Sale, na których wystawiają się firmy odzieżowe, produkujące biżuterię, akcesoria, a nawet zabawki własnej roboty. Przedświąteczna edycja w Soho Factory na warszawskiej Pradze udowodniła, jak bardzo młodzi ludzie są złaknieni czegoś innego, niż oferują sieciówki. Już 15 minut po otwarciu tłumy z trudem przeciskały się między stoiskami. Po zaledwie kilku godzinach w mobilnym bankomacie zapewnionym przez organizatorów zabrakło pieniędzy.Wielką popularnością cieszyły się stoiska z rękodziełem. Największy entuzjazm budziły wyroby marki Roboty Ręczne oferującej produkty z wełny. Dziergane przez niepozorną dwudziestokilkuletnią Martę Iwaninę swetry, czapki, szaliki, opaski, skarpetki, ale też bransoletki znane są już na całym świecie. Szczególnie cenią je Japończycy. Nie dziwi więc, że Iwanina zapraszana jest na liczne ekskluzywne targi, gdzie prezentują się tylko wyselekcjonowane firmy. Ostatnio właścicielka Robót Ręcznych była na targach BREAD & BUTTER w Berlinie.Innym miejscem skupiającym większość małych firm odzieżowych jest strona internetowa Showroom (shwrm.pl), która stanowi platformę pośredniczącą między producentami a klientami. Jej celem jest pomoc młodym twórcom w sprzedaży wyrobów. Obecnie Showroom oferuje już ok. 300 brandów. Wciąż jednak niewiele jest sklepów stacjonarnych z tego typu ubraniami. Jeden z nielicznych to Central Store w Warszawie, który choć jest sklepem firmowym marki Palto, zamawia także ubrania innych wytwórców.Pomysł na życieWiększość producentów zwraca uwagę, że projektowanie odzieży to dla nich nie tylko zwykły pomysł na biznes. Na stronie marki Shade, założonej przez dwóch 23-latków, można przeczytać: „Shade to coś więcej niż zwykłe ubrania. To projekt łączący w jedną całość wszystkie te rzeczy, które kochamy”.– Streetwear to dla nas niezależność, możliwość kreowania otaczającego świata, stylu. Nie zależy nam na robieniu z tego wielkiego biznesu. Żyjemy w takiej, a nie innej rzeczywistości. Mamy swoje korzenie i bagaż doświadczeń. To się przekłada w pewien sposób na nasze ubrania. Nigdy nie chcieliśmy robić wzorów typowo pod klienta. Ważna jest dla nas wolność w tworzeniu, bez parcia na to, aby produkt musiał się sprzedać i podobać wszystkim. Ważniejsze było dla nas przemycenie odrobiny naszej ideologii buntu, sprzeciwu wobec mainstreamowej rzeczywistości – podkreślają panowie z Intruza.Ostatnio przyjęło się krytykować młodych ludzi za roszczeniowość, lenistwo, egoizm i niezaradność. Na przekór tym opiniom to właśnie teraz coraz więcej 20-latków bierze los w swoje ręce, realizuje pasje i w końcu odnosi sukcesy. Często na skalę światową. Ci młodzi ludzie, robiąc to przede wszystkim dla siebie, przy okazji promują Polskę.Wiktor Raczkowski

Faworyzowanie środowisk ultraprawicowych i organizacji skrajnie nacjonalistycznych, zakłamywanie historii– takie zarzuty padają pod adresem administratorów wolnej encyklopediiNad poprawnością polskiej wersji językowej internetowej „Wikipedii – wolnej encyklopedii”, która w tym roku najprawdopodobniej osiągnie milion haseł, czuwa ponad 150 administratorów wybieranych poprzez głosowanie. To wolontariusze wykonujący każdego dnia gigantyczną pracę, za którą nie otrzymują żadnego wynagrodzenia. Aby zostać administratorem, trzeba wcześniej zredagować 500 artykułów, wykazać się rzetelnością i obiektywizmem. Zarówno redaktorzy haseł, którymi w tej tworzonej spontanicznie i demokratycznie encyklopedii są na równych prawach uczniowie gimnazjów i profesorowie uniwersyteccy, jak i administratorzy muszą dbać o prawdziwość faktów, sprawdzać źródła, a przede wszystkim stosować zapisaną w regulaminie zasadę neutralnego punktu widzenia, czyli nie forsować swoich poglądów. Cenzorzy mogą mieć swoje przekonania polityczne, ale Wikipedia nie może być ani prawicowa, ani lewicowa. Gdy administrator ma wątpliwości, decyzja jest podejmowana w drodze głosowania.Istnienia cenzury w Wikipedii nikt nie kwestionuje, bo w sytuacji, gdy każdy internauta może swobodnie wprowadzać nowe hasła i poprawiać dotychczasowe, wyeliminowanie administratorów doprowadziłoby do katastrofy encyklopedii, z której korzysta regularnie kilkanaście milionów Polaków, zaczynając od dzieci z podstawówek. Z tym tylko, że administratorzy powinni pełnić funkcję porządkowych, weryfikatorów faktów, a nie cenzorów preferujących takie czy inne poglądy. A niestety tak nie jest. Od 2006 r. mówi się, że polska Wikipedia skręca w prawo. Ten zakręt, zdaniem wielu wikipedystów, jest coraz większy.Ostatnią osobą, która ponad dwa miesiące temu ujawniła cenzorskie praktyki, był wikipedysta o nicku Chesterx. Nie tylko zrezygnował z redagowania haseł, lecz także 13 listopada 2012 r. na portalu Wikipedii umotywował powód swojego odejścia. Zarzucił administratorom faworyzowanie środowisk ultraprawicowych, wybielanie wizerunku organizacji skrajnie nacjonalistycznych i faszystowskich, usuwanie nazizmu z listy ideologii skrajnie prawicowych, popieranie tylko światopoglądu katolickiego, usuwanie faktów dotyczących przestępstw seksualnych w Kościele katolickim, wprowadzanie tendencyjnych treści dotyczących homoseksualizmu. A na końcu: „zakłamywanie historii – dążenie do tego, by wszelkie ruchy lewicowe ukazywać jako zbrodnicze, połączone z próbami wybielania takich przestępców jak Pinochet czy Stepinac, a także zniekształcanie chociażby historii Polski w dwudziestoleciu międzywojennym”.Konto wikipedysty o nicku Chesterx zostało zablokowane i nie ma z nim kontaktu, nie wiadomo, kim jest. Trzeba jednak pochwalić cenzorów, że pisma tego „trolla”, bo tak jest nazywana osoba krytykująca, nie usunęli i list Chesterxa każdy może przeczytać pod adresem http://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedysta:Chesterx.Wezwanie do bojkotuJako pierwszy o tym, że polska internetowa encyklopedia niebezpiecznie skręca w prawo, publicznie powiedział wikipedysta o nicku Ajri. Po opracowaniu kilkuset haseł zauważył, że z jego artykułów w tajemniczy sposób, wbrew zasadom obowiązującym w tej encyklopedii, znikało wiele stwierdzeń i informacji. Zebrał dowody manipulacji faktami przez administratorów, ich niechęci do pewnych tematów, skrajnej, konserwatywnej jednostronności oraz prawostronnego skrzywienia ideologicznego i wezwał do bojkotu Wikipedii przez wszystkich postępowych autorów. Niech do nastania czasów obiektywności i różnorodności poglądów encyklopedię przejmie prawica, niech ją sobie weźmie. Nie jest nam potrzebna taka skarbnica wiedzy. Wiosną 2006 r. Ajri stworzył stronę internetową, na której oskarżył administratorów o jednostronny, prawicowy punkt widzenia i wycinanie wszystkiego, co nie mieści się w ich głowach. Napisał: „Niech polska Wikipedia stanie się tym, czym chce być – ultrakatolicką, ocenzurowaną »cenzuropedią«, gdzie szaleją katoliccy fundamentaliści, nie oszczędzając niczego, co nie jest wytworem myśli katolickiej. Wszystkim innym polecam wersję angielską, gdzie jednak jest miejsce na hasła niewygodne dla katolików (»katolicki faszyzm«, »antyklerykalizm«, »antykatolicyzm«), które w polskiej Wikipedii nie zagrzały miejsca, bowiem znalazłszy je niegdyś, dziś nie ma ich śladu”. Swój manifest Ajri umieścił na stronie: http://wikipediabojkot.blox.pl. Nie wiadomo, kim był ten „troll”, bo jego konto też szybko zablokowano.Niewielki był efekt wezwania do bojkotu Wikipedii. Ajriego poparła tylko garstka wikipedystów, inni woleli nie zabierać głosu, bojąc się zablokowania ich kont. Być może Ajri liczył, że atakując prawicę, dostanie wsparcie od lewicy. Jednak nikt z SLD tego protestu nawet nie zauważył. Jedyną grupą, która postanowiła poprzeć Ajriego w walce o prawo do lewicowych poglądów, byli anarchiści. Na stronach Centrum Informacji Anarchistycznej do dzisiaj ukazują się teksty i wypowiedzi na temat wolności słowa w polskiej encyklopedii internetowej, takie jak wypowiedź z kwietnia ub.r.: „Mnie też blokowano zmiany w różnych tematach. Wiele razy – aż dałem sobie spokój i olałem Wikipedię. Podobno chcemy odebrać innym wolną rzekomo encyklopedię. Nie mam czasu na użeranie się z cenzorami. Szczególnie gdy po moich problemach usłyszałem od znajomego jeszcze lepszą historię. On próbował pisać o lewicowych faktach z historii Polski. Ktoś mu to ciągle usuwał i blokował. Wdał się w dyskusję i dostał w odpowiedzi znaczący e-mail, że osoba blokująca lewicy nie popiera, ma dużo czasu, bo nie pracuje, siedzi przed kompem i będzie blokować takie hasła do upadłego. Pogratulować!!! Wstyd i hańba”.Kolokwialny eufemizmWyszukując w Wikipedii hasło „PRL”, dowiedziałem się, że Polska Ludowa to był „kolokwialny eufemizm na okres monopartyjnych rządów PPR, a od roku 1948 PZPR”. Nigdy wcześniej nie spotkałem się z tak kpiącym określeniem systemu politycznego jakiegoś państwa – w tej samej Wikipedii lepiej mówi się o Libijskiej Dżamahirii Ludowo-Socjalistycznej niż o systemie politycznym własnego kraju. Po II wojnie światowej doszło do „zamiany okupacji niemieckiej na sowiecką”, był to okres pełnej stalinizacji, zapóźnienia cywilizacyjnego, demoralizacji szerokich mas społecznych i nędznych warunków życia robotników, z których 65% chorowało na przewlekłe choroby. Nie wiadomo, jaki był wtedy ustrój, oficjalnie mówiono o państwie socjalistycznym, w konstytucji zapisano, że było to państwo demokracji ludowej, przeciwnicy ustroju twierdzili, że jest to komunizm, sami komuniści nie byli tego pewni, społeczeństwo używało nazwy „komuna”, a trockiści mówili o ówczesnej Polsce jako zdeformowanym państwie robotniczym. Z artykułu nie dowiemy się, jak rozwijała się kultura, sztuka, nauka, przeczytamy natomiast o licznych zbrodniach popełnionych w tym okresie, o których też powinno się pisać, ale w odpowiednich proporcjach do tematu.W artykule o PZPR przeczytałem, że była to partia państwowa, „która sprawowała władzę absolutną” i czyniła to w sposób autorytarny, dążąc do totalitarnego kontrolowania wszystkich sfer życia, co jeszcze mógłbym zrozumieć. Dopiero jednak z tej encyklopedii dowiedziałem się, że: „Pod względem wpływu na państwo i relacji z resztą społeczeństwa, rola PZPR była porównywalna z rolą szlachty w okresie I RP. Partia ustalała program polityki państwa i obsadzała realizujące go stanowiska rządowe oraz w dominującym stopniu ustanawiający obowiązujące prawo Sejm. Podobnie też jak wśród polskiej szlachty, w obrębie partii zachodził daleko posunięty formalny egalitaryzm (wszyscy członkowie bez względu na rangę oficjalnie zwracali się do siebie „towarzyszu”), jednak faktyczne wpływy posiadały tylko wąskie kierownictwa centralne i terenowe, zaś położenie większości członków nie różniło się w stosunku do reszty społeczeństwa niczym poza posiadaniem legitymacji partyjnej”. Już wiem, że nie ma żadnej różnicy między polską szlachtą a członkami PZPR.O Wojciechu Jaruzelskim czytamy w Wikipedii, że według dokumentów znajdujących się w archiwach IPN współpracował w latach 1946-1954 jako agent informator z Informacją Wojskową pod pseudonimem „Wolski”. Umieszczono jednak wypowiedź samego Jaruzelskiego, który twierdzi, że nie był żadnym tajnym współpracownikiem, tylko szefem zwiadu pułku w okolicach Hrubieszowa i jest absolutnie zrozumiałe, że z racji swojego stanowiska musiał współpracować z szefem kontrwywiadu. Dalej encyklopedia podaje, że Jaruzelski w marcu 1946 r. brał udział we wspólnej akcji z UB i MO we wsi Hestynna koło Hrubieszowa, w czasie której aresztowano10 członków organizacji Wolność i Niepodległość za kolportowanie wrogich ulotek. Poza tym odznaczał się sumiennością w walce z bandami WiN i ludźmi z PSL. Jako jedyne źródło tych informacji Wikipedia podaje artykuł w „Tygodniku Powszechnym”. Wymieniam ten tygodnik celowo i za chwilę wyjaśnię powody.Każda zmiana w Wikipedii pozostaje w zakładce „Historia i autorzy” i czasem jest to ciekawsze niż aktualna wersja artykułu. Tam dokumentowane są spory, a niekiedy prawdziwe wojny pomiędzy autorami.Nieustanna wojna trwa np. wokół biogramu Moniki Olejnik. Co chwila ktoś dopisuje informacje o jej ojcu. Jeden wpisuje, że jest córką byłego funkcjonariusza MSW. Administrator lub inny wikipedysta to wykreśla. Drugi pisze, że ojciec nazywa się Tadeusz Olejnik. Trzeci dodaje, że jest majorem. Czwarty dopisuje, że pracował w MSW. Piąty – że był zastępcą naczelnika Wydziału III Biura „B”. Potem znowu to wszystko wylatuje do historii zmian i zabawa zaczyna się od nowa. Jakiś wikipedysta pisze, że Olejnik była tajną współpracowniczką SB, inny to skreśla, kolejny dodaje, że miała pseudonim „Stokrotka”. Potem administrator wszystko usuwa, a za chwilę okazuje się, że ktoś powołuje się na zmarłego w 2005 r. posła Unii Polityki Realnej Lecha Pruchno-Wróblewskiego i dodaje do biogramu, że była nie tylko współpracowniczką, ale nawet oficerem SB. Gdy administrator widzi, że wojna edytorów nie ma końca, czasem blokuje całe hasło.Igraszki z „Ogniem”O wojnach toczonych przez wikipedystów przekonałem się sam po wydrukowaniu w „Przeglądzie” (nr 9/2012) w marcu zeszłego roku artykułu o Józefie Kurasiu zatytułowanego „Ogień był bandytą”. Po kilku tygodniach ktoś streścił jego fragment w haśle o „Ogniu” i podał jako źródło nasz tygodnik. Gdy po pewnym czasie zajrzałem do Wikipedii, informacji o artykule już nie było. Potem znowu była i znowu ktoś ten tekst wyrzucił. Taka zabawa w kotka i myszkę. Jeden coś zamieszcza, drugi wyrzuca.O tym, co się dzieje z tekstem, dowiedziałem się w lipcu ub.r. z artykułu „Wikipedia łamie nawet własne zasady” umieszczonego na stronie Centrum Informacji Anarchistycznej. Autor podpisujący się „Wiatrak” po omówieniu, jak mój tekst z „Przeglądu” pojawia się i znika, pisze: „Uznano, że »Przegląd« to gazeta postkomunistyczna, która forsuje ciemną legendę »Ognia«. Oczywiście autorom nie przeszkadzają źródła z »Rzeczpospolitej«, »Naszego Dziennika«, »Gazety Polskiej« w artykułach poświęconych m.in. Brygadom Międzynarodowym. Po usunięciu akapitu o Kurasiu przejrzałem artykuł o Tewje Bielskim, który w całości napisany był na podstawie publicystyki prawicowej, głównie »Rzeczpospolitej«. Wikipedyści nie są zazwyczaj specjalistami w zakresie pisania encyklopedii. Powtarzam, edytorzy Wikipedii nie mają prawa do oceny źródeł. Natomiast mogą zawsze przytoczyć inne. Nie wolno usuwać wpisów według własnego uznania, jest to bowiem twórczość własna, zabroniona w Wikipedii. Na dodatek nawiązuje to do najgorszych praktyk komunistycznej cenzury uznających jednych autorów za prawomyślnych, innych obejmując zakazem publikacji”.Mimo wsparcia, jakie otrzymałem od anarchistów, za co im dziękuję, mój artykuł dalej był wyrzucany. Wtedy dopiero postanowiłem zajrzeć do zakładki „Historia i autorzy”, gdyż tam każda zmiana powinna być w jakiś sposób wyjaśniona. I dowiedziałem się, że jestem zaliczany do autorów nieprawomyślnych, objętych zakazem publikacji. Oto powody: „Źródło w postaci tekstu Leszka Konarskiego, który nie jest historykiem, nie pozwala uznać tych informacji za pewne” (Dodsosk, 4.06.2012 r.) i „Była już zwracana uwaga, że tego typu rewelacje powinny pochodzić z poważnych źródeł – zwłaszcza w tematach tak dotkniętych komunistyczną propagandą. L. Konarski to dziennikarz i dramaturg – nie historyk, ani choćby jakiś badacz tematu” (Kojoto, 12.09.2012 r.).Powodów zresztą wikipedyści znaleźli więcej, bo „Przegląd” to „kiepskie źródło”, Konarski to „postkomunistyczny dziennikarz” itp. Gdybym napisał, że oparłem tekst na dokumentach znajdujących się w archiwach IPN, z pewnością zostałbym doceniony. Tymczasem ja nie piszę na podstawie akt UB i SB, sam znalazłem testament żołnierzy Armii Krajowej, oparłem się na relacjach dwóch księży, dotarłem do źródeł słowackich. Dopiero po moim artykule jeden z księży ośmielił się wydrukować swoją relację z tamtych czasów w biuletynie naukowym. Tego nikt nie bierze pod uwagę. Liczy się tylko tytuł gazety.Apele nie pomogąNie popieram pomysłu wikipedysty Ajriego, aby machnąć ręką na Wikipedię, zostawić ją prawicy, niech gazetki parafialne będą nadal źródłami historycznymi, a lewica znajdzie sobie własne kanały informacji. Wikipedia to najpopularniejsza encyklopedia, mająca już 200 wersji językowych na całym świecie i ponad 20 mln haseł. Edycja polska z milionem artykułów plasuje się na ósmym miejscu po angielskiej, niemieckiej, francuskiej, niderlandzkiej, włoskiej, hiszpańskiej i rosyjskiej. Jest to najłatwiej dostępne źródło informacji, z którego korzystają dzieci, studenci i dorośli.Nie ma też sensu zwracanie się do członków zarządu Fundacji Wikimedia, zarządzającej polską edycją, aby autorzy zajęli się tematami lewicowymi – 5 tys. aktywnych w Polsce wikipedystów, którzy każdego dnia coś do tej encyklopedii dodają lub coś w niej zmieniają, nie można niczego narzucić. Przeważają wśród nich osoby o przekonaniach prawicowych i żadnych porządków kadrowych nie można zrobić. Trzeba natomiast konsekwentniej wymagać do autorów przestrzegania zasady neutralności punktu widzenia. Ta encyklopedia nie może być ani prawicowa, ani lewicowa, musi być obiektywna w każdym temacie.Widoczny od kilku lat prawoskręt polskiej edycji Wikipedii to również wina samej lewicy, która nie reaguje na fałszowanie historii, zgadza się na te wszystkie „kolokwialne eufemizmy”, nie umieszcza swoich artykułów. Wystarczy samemu zredagować tekst i kliknąć, bo każdy może być redaktorem. Problem manipulacji informacjami w encyklopedii może zostać rozwiązany wyłącznie przez nowych wikipedystów, mających inne poglądy. Lewica zupełnie odpuściła temat dbałości o prawdę. Tylko anarchiści od lat walczą o wolność słowa w Wikipedii i o prawo do informowania o lewicowych organizacjach, bronią też „Przeglądu”. Tylko oni stanęli po drugiej stronie barykady.    Leszek KonarskiPrzeczytane w Wikipedii:PRL – zwana propagandowo Polską Ludową – był to kolokwialny eufemizm na okres monopartyjnych rządów PPR, a od roku 1948 PZPR.(W PRL) 65% robotników chorowało na przewlekłe choroby.(…) rola PZPR była porównywalna z rolą szlachty w okresie I RP.12 lat, 20 milionów haseł, 200 językówWikipedia jest wielojęzycznym światowym projektem internetowej encyklopedii, która działa, opierając się na zasadzie otwartej treści. Funkcjonuje dzięki oprogramowaniu Media Wiki, które każdemu użytkownikowi odwiedzającemu stronę umożliwia edycję i aktualizację jej treści w czasie realnym. Wikipedia powstała 15 stycznia 2001 r. jako projekt pomocniczy nieistniejącej już Nupedii i ma ponad 20 mln haseł w przeszło 200 edycjach językowych. Slogan reklamowy Wikipedii to: „Wolna encyklopedia, którą każdy może redagować”. Polska wersja została uruchomiona 26 września 2001 r. przez fizyka komputerowego, pracownika Instytutu Fizyki Jądrowej PAN, Pawła Jochyma z Krakowa, i Krzysztofa Jasiutowicza, lekarza internistę z Częstochowy.Czy prawica zagarnęła Wikipedię?Paulina Piechna-Więckiewicz, wiceprzewodnicząca SLDChoć nie używam Wikipedii jako głównego źródła wiedzy, nieraz słyszałam od młodych ludzi, że są rozżaleni, bo dużo w niej prawicowych treści, a bardzo trudno wstawić coś związanego z, najogólniej mówiąc, lewicą. Są zarzuty co do rzetelności rozmaitych definicji czy faktów historycznych. Miałam też problem z umieszczeniem w Wikipedii mojej krótkiej sylwetki podczas kampanii w 2011 r. Być może uznano wtedy, że jeszcze „nie dorosłam” do Wikipedii.Wiesław Gałązka, publicysta, konsultanti doradca politycznyWszystko, co znajduje się w Wikipedii, wymaga weryfikacji w innych źródłach, bo zawiera ona wiele nieścisłości. Jednak nie powiedziałbym, że prawica całkowicie zawładnęła Wikipedią, jak też nie użyłbym sformułowania, że zawładnęła nią lewica. Być może haseł, które podejrzewamy o pewną tendencyjność prawicową, jest więcej, ale w historii zawsze było tak, że kroniki pisali ci, którzy w jakiś sposób je interpretowali. Nie zgadzając się z jakimś ujęciem zagadnienia, można je uzupełniać własnymi interpretacjami. W każdym razie nie podejrzewam, by Wikipedia stała się narzędziem prawicy, które służy indoktrynowaniu społeczeństwa.Piotr Szumlewicz, publicysta „Bez Dogmatu”, portalu Lewica.pl i SuperstacjiTo widać wyraźnie w podejściu do rozmaitych postaci historycznych, przywódców rewolucji, ruchów społecznych, przewrotów. Tutaj dominuje prawicowy punkt widzenia. Jest to zresztą charakterystyczne dla szerszego zjawiska – internet bowiem odtwarza stosunek władzy do społeczeństwa. Z jednej strony, mówi się, że Wikipedia jest otwartym i demokratycznym medium tworzonym oddolnie. Nie ma tam np. hasła „Lewica.pl”, choć jest to jeden z bardziej znaczących portali. Wikipedia odtwarza więc hegemonię prawicy, a nawet ją umacnia. Natomiast w całym internecie, wraz z takimi portalami jak Wykop.pl czy You Tube, stosuje się strategię polegającą na wyrzucaniu treści lewicowych, traktowaniu ich jako spamu i usuwaniu z pola widzenia młodego odbiorcy.Michał Syska, dyrektor OMS im. Ferdynanda Lassalle’a, działacz społeczny i polityczny, publicysta, prawnikPotwierdzam tę tezę. Sam miałem doświadczenie związane z Wikipedią. Zauważyłem, że pewien internauta zamieścił w tym medium mój biogram. Jakiś czas później biogram zniknął, ale natknąłem się w internecie na dyskusję wikipedystów, w której było omawiane jego skasowanie. Jeden z uczestników argumentował, że biogram zniknął, ponieważ jako autor wyrażałem się krytycznie o Narodowych Siłach Zbrojnych, „kalałem ich dobre imię”. Okazuje się, że ten argument zdecydował o takim cenzorskim cięciu.Kazimiera Szczuka, literaturoznawczyni, feministka, publicystkaTak, widzę takie wpływy. Wikipedii trzeba pilnować, bo każdy może tam coś umieścić. Ważne hasła trzeba sprawdzać i poprawiać nieścisłości czy przekręcenia. Inna rzecz, że po wpisaniu takiej poprawki za jakiś czas znów jest ona odkręcana w drugą stronę. Przykładów jest sporo, rzuciło mi się w oczy np., że hasła poświęcone naszym najwybitniejszym historykom literatury, takim jak prof. Maria Janion, a zwłaszcza prof. Maria Żmigrodzka, przedstawiają je jako działaczki PZPR. Poloniści wiedzą wszystko o biografiach swoich profesorów, ale umieszczanie tej informacji jako jednej z najważniejszych jest próbą zdyskredytowania olbrzymiego dorobku naukowego tych postaci. Dziwię się, że uczniowie prof. Żmigrodzkiej nie poprawili tego hasła, które robi wrażenie paszkwilanckiego i nierzetelnego. Przecież wszyscy mogą pisać, a tutaj trzeba dać odpór. Prawica jednak najwyraźniej ma silniejsze wpływy w internecie, bo ludzie są zdyscyplinowani i karni.Dr Marek Skała, dyrektor Instytutu Szkoleń „Megalit”Nie zagarnęła, najzwyczajniej ok. 70% elektoratu jest prawicowe lub tak o sobie myśli. Elektorat lewicowy jest starszy, mniej aktywny, słabiej kontaktuje się z siecią, więc i mniej wpływa na wikipediowy opis świata. W dodatku dziś ideowość i żarliwość jest raczej po prawej stronie, lewica jest syta i leniwa. Jakkolwiek oceniamy Terlikowskiego, Gmyza czy Brauna – ich przekazy są mocne i zaangażowane. Na lewicy takich zwyczajnie nie ma. Poza tym ludzie inteligentni mają wątpliwości, nie są jednoznaczni w ocenach i nie są jednostronni. Żarliwi funkcjonariusze są. Kiedyś byli na lewicy, dziś są na prawicy – ot i cała tajemnica.Not. BT